Apteklərdə şəkərli diabet xəstələri üçün vacib vasitələrdən sayılan, qanda qlükozanın miqdarını yoxlamaq üçün istifadə edilən aparatların test stripləri (çubuqları) tapılmır. Apardığmız sorğudan məlum oldu ki, apteklərə uzun müddətdir, test çubuqları gətirilmir. Hətta paytaxtda olan diabet aptekində belə, bu vasitə yoxdur.

Xüsusilə “Optium Xceed”, “Contour Plus” kimi cihazlardan isitifadə edən xəstələr çıxılmaz vəziyyətə düşüb. Bu vasitələr dövlət tərəfindən pulsuz verilir. Amma say az olduğundan insanların əkəsəriyyəti apteklərdən alır. Şəkərin miqdarını gün ərzində bir neçə dəfə yoxlamaq məcburiyyətində qalan xəstələrdə ödənişsiz verilən vasitələr kifayət etmir.

Hazırda yaranan vəziyyətlə əlaqədar olaraq, apteklərdə insanlara cihazlarını bir başqası ilə dəyişmək tövsiyə olunur.

Bəs, bu vacib vasitələrin yoxa çıxmasına səbəb nədir?

Məsələ ilə bağlı aptekləri “Contour Plus” cihazının test çubuqları ilə aptekləri təmin edən “Sonar Farm” şirkəti ilə əlaqə saxladıq.

Şirkətdən TNS-ə bildirildi ki, depoda həmin vasitələr yoxdur: “Artıq 3 aydan çoxdur ki, test çubuqlarını ölkəyə gətirə bilmirik. Səbəb qeydiyyatdan keçirə bilməməyimizdir. Biz də gözləyirik. Məsələ həll olunan kimi vasitələr gətirələcək”.

Mövzu ilə bağlı TNS-in sorğusuna Səhiyyə Nazirliyi Analitik Ekspertiza Mərkəzindən isə bildirildi ki, ölkəyə şəkər aparatları üçün test striplərinin (çubuqların) idxalı ilə özəl şirkətlər məşğul olur: “Səhiyyə Nazirliyi Analitik Ekspertiza Mərkəzinin qanunvericiliklə müəyyən olunan səlahiyyətlərinə qeydiyyat və idxal üçün müraciət edilən dərman preparatları və tibbi vasitələrin laboratoriya analizi, həmçinin sənədlərin uyğunluğunu yoxlamaq daxildir. Diabet aparatlarının test striplerinin idxal üçün Mərkəzə ən son müraciət müxtəlif şirkətlər tərəfindən bu ilin avqust ayında olub.

Həmin ayda müxtəlif şirkətlər tərəfindən 3875 qutu preparatın idxalı üçün müraciət olunub və icazə verilib”.

Konkret olaraq, “Sonar Farm” şirkətinin irəli sürdyü məsələ ilə bağlı isə deyildi ki, şirkətin həmin tibb vasitələrinin qeydiyyatı ilə bağlı Mərkəzə rəsmi müraciəti bu il oktyabrın 17-də olub: “Həmin müraciətə uyğun olaraq qeyd edirik ki, bir sıra məhsulların sənədləşməsi hazırdır, bəziləri deklarasiya gözləyir, digərlərində isə qablaşma uyğun deyil. Qeydiyyat və idxal üçün sənədlər qanunvericiliyə tam uyğun gəldiyi halda, idxal üçün icazə heç bir gecikmə olmadan həyata keçirilir”.

O da qeyd olundu ki, vətəndaşlar özəl tibb müəssisələrində qarşılaşdıqları mənfi hallarla əlaqəli şikayətləri Analitik Ekspertiza Mərkəzinin “qaynar xətt” (012 596 05 20) nömrəsinə, www.pharma.az saytının "Müraciət" bölməsinə və ya aem@pharma.az elektron ünvanına bildirə bilərlər.

Qeyd edək ki, bu ilin uyul ayında “Dərman vasitələri haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik və bu dəyişiklikdən irəli gələn məsələlərin həll edilməsi üçün Nazirlər Kabinetinin qərarlarına dəyişikliklər edilib. Azərbaycan Respublikasının Baş naziri Əli Əsədovun imzaladığı qərarla “Dərman vasitələrinin, dərman maddələrinin və tibb vasitələrinin dövlət qeydiyyatına alınması, dövlət reyestrinə daxil edilməsi və dövlət reyestrinin aparılması Qaydaları”, “Dərman vasitələrinin təqib və izləmə sisteminin Əsasnaməsi” təsdiq edilib. Eyni zamanda, “Dərman vasitələrinin ekspertizasının aparılması Qaydası”nın təsdiq edilməsi haqqında” Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 25 dekabr tarixli 502 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilib.

Dəyişikliklə bağlı Nazirlər Kabineti tərəfindən verilən izahda bildirilib ki, dərmanların qeydiyyatının yeni mexanizmi yaradılır və asanlaşdırılır.

Yeni qaydalarla Avropa İttifaqı ölkələri, Türkiyə, İsrail, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, Avropa Dərman Agentliyi, ABŞ-nin Qida və Dərman Agentliyi, Yaponiyanın Əczaçılıq və Tibb Vasitələri Agentliyi, Avropa Azad Ticarət Assosiasiyasına üzv ölkələrdə, Avropa İttifaqı ilə Gömrük İttifaqı Sazişi qüvvədə olan ölkələrin ən azı birində istehsal olunan və (və ya) həmin ölkələrdə dövlət qeydiyyatına alınmış dərman vasitələrinin, istifadəsinə icazə verilməsi meyarları da nəzərə alınmaqla beynəlxalq qeydiyyatının Azərbaycanda tanınması mexanizmi yaradılır.

Eyni zamanda beynəlxalq qeydiyyatın tanınması məqsədilə sadələşdirilmiş ekspertizanın aparılması üçün tələb olunan sənədlərin sayı azaldılıb və sadələşdirilib.

Həmçinin dərman vasitələrinin qeydiyyat prosedurlarının müddəti azaldılıb. Belə ki, qərardan öncə dərman vasitəsinin qeydiyyatı üçün ekspertizaya 210 gün ayrılırdısa, bu müddət 90 günə endirilir. Beynəlxalq qeydiyyatı tanınan dərmanların ekspertizası və qeydiyyatı üçün isə bu müddət cəmi 14 gün təşkil edir.

Aygün İbrahimli