Tarix boyu bir çox hökmdar və sərkərdə müxtəlif səbəblərə görə qəbirləri açdırıblar. Bu addımlar bəzən dini inanclarla, bəzən isə siyasi və elmi məqsədlərlə əlaqələndirilib.

TNS mövzu ilə bağlı araşdırma materialını təqdim edir:

Şah İsmayıl Xətai Səfəvilər dövlətinin qurucusu kimi yalnız hərbi və siyasi deyil, həm də dini aspektlərdə əhəmiyyətli qərarlar verib. Onun dövründə bir çox dini və tarixi şəxsiyyətin qəbirləri ziyarətgaha çevrilib. Lakin bəzi mənbələrə görə, Şah İsmayıl bir dəfə Hürrə aid olduğu deyilən bir qəbrin açdırılmasına əmr verib. Onun bu addımı dini cəhətdən narazılığa səbəb olub və tarixçilər tərəfindən mübahisəli qəbul edilib.

Hürr kim olub?

Hürr haqqında tarixi məlumatlar məhduddur. Bəzi mənbələr onun Şah İsmayıl Xətainin yaxın çevrəsinə daxil olan şəxs olduğunu iddia edir. Lakin onun kimliyi və məzarının açılması ilə bağlı tarixi mənbələrdə dəqiq məlumatlar azdır.

Bu hadisə Səfəvi dövründə bəzi dini və siyasi ziddiyyətlərə səbəb olub. Şah İsmayılın məqsədinin məhz nə olduğu barədə fərqli fikirlər irəli sürülüb. Bəziləri bunun dini yoxlama məqsədilə edildiyini, bəziləri isə siyasi motivlərlə həyata keçirildiyini bildirir.

Əmir Teymur İslam aləmində mühüm yer tutan sufi şeyxi Əhməd Yəsəvinin məzarını açdırıb. Bəzi mənbələr onun bu addımı mistik inanclar və gələcək qələbələr əldə etmək məqsədi ilə atdığını qeyd edir. O dövrdə Teymurun bir çox müqəddəs yerləri ziyarət etdiyi və onların qorunmasına xüsusi diqqət yetirdiyi bilinir. Lakin qəbirlərin açılması dini çevrələrdə birmənalı qarşılanmayıb.

Napoleonun Misirdə Firon qəbirlərini açdırması

Napoleonun Misir səfəri zamanı qədim fironların məzarlarını açdırması tarixi və elmi baxımdan mühüm hadisələrdən biridir. Onun bu addımı arxeologiyanın inkişafına təsir etsə də, dini cəhətdən sual doğurub.

Stalinin Əmir Teymurun qəbrini açdırması

1941-ci ildə Stalinin əmri ilə Əmir Teymurun məzarı açılıb və bu hadisə İkinci Dünya müharibəsi ilə əlaqələndirilib. Məzarın açılmasından sonra SSRİ-yə qarşı alman hücumlarının gücləndiyi deyilir.

Tutankhamonun qəbrinin açılması

1922-ci ildə Hovard Karterin rəhbərlik etdiyi arxeoloji ekspedisiya firon Tutanxamonun məzarını açıb. Bundan sonra bir çox ekspedisiya üzvlərinin müəmmalı şəkildə dünyasını dəyişməsi “Fironun lənəti” anlayışını populyarlaşdırıb.

Tarixdə qəbirlərin açdırılması bəzən elmi nailiyyətlərə, bəzən isə mistik və dini narahatlıqlara səbəb olub.

Bir çox din qəbirlərin toxunulmazlığını vurğulayır və bunun pozulmasının mənfi nəticələrə gətirib çıxara biləcəyini bildirir. Bəzi hallarda isə qəbirlərin açılması mühüm tarixi və elmi bilgilərin əldə olunmasına da imkan verib.

Hər halda qəbirlərin açılması hər zaman mübahisəli bir mövzu olub və olacaq.

Zarufa